Çinli bilim insanları, erkeklerin sperminden yumurtaya dönüşen bir hücre üretti. Erkekler de artık çocuk doğurabilecek!

Çin Bilimleri Akademisi’nde yapılan bir araştırmada, erkeklerin de artık doğum yapabileceğini ortaya koydu. İki biyolojik erkek fare üzerinde denen bu işlem sonucunda ilk farenin yetişkinliğe ulaşabildiği görüldü. Araştırma, iki erkek bireyden alınan genetik materyallerle fare üretildi.

‘Embriyonik kök hücre mühendisliği’ adını verdikleri teknikle, araştırmacılar bir babanın sperminden yumurtaya dönüşebilen hücreler üreterek diğer babanın sperm hücreleriyle döllenmesi sağladı. Önceki dönemlerde yapılan araştırmalar, gelişimsel bozukluklar nedeniyle olumsuz sonuçlar vermişti. Fakat, bilim insanları kök hücrelerin genetik yapısında 20 farklı düzenleme yaparak engelleri aştılar.

Çalışmada yer alan Dr. Wei Li, bu keşfin kök hücre ve rejeneratif tıp alanındaki bazı sınırlamaların üstesinden gelinmesine yardımcı olacağını belirtti. Bu çalışma fareler üzerinde denense de eşcinsel çiftlerin de çocuk sahibi olabilmesinin önünün açabilecek.

Araştırmacılar, bu süreçte erkek üreme hücrelerini dişi üreme hücrelerine dönüştürdü. İlk olarak, bir farenin spermi, genetik materyali çıkarılmış bir yumurta hücresine (oosit) enjekte ettiler. Bu işlem, herhangi bir hücre tipine dönüşebilen kök hücrelerin oluşmasını sağladı. Ancak bu hücreler yalnızca ilk ebeveynden gelen erkek DNA’sını taşıyordu.

Bu işlem sonrasında kök hücreler başka bir erkeğin sperm hücresiyle birleştirilerek, her iki ebeveynden de genetik materyal taşıyan embriyonik bir yapı oluşturuldu. Elde edilen embriyo, bir taşıyıcı annenin rahmine nakledildi ve böylece yalnızca iki erkek bireyden gelen DNA’ya sahip yavru fare dünyaya geldi.

Normal heteroseksüel üremede, spermde bulunan genetik materyal yumurtadaki dişi DNA’sıyla birleşerek yavrunun gelişimini sağlıyor. Ancak iki erkek ya da iki dişiden gelen homolog kromozomlar bir araya geldiğinde, genetik kopyalama hataları ve ‘baskılama anormallikleri’ olarak bilinen sorunlar ortaya çıkıyordu. Bu durum, yavruların sağlıklı bir şekilde gelişmesini engelleyerek genetiklerinde ciddi kusurlara neden oluyordu.

GENETİK KODLARI DEĞİŞTİRİLDİ

Çalışmada yer alan bir diğer araştırmacı Dr. Qi Zhou ise bu genetik engellerin memelilerde tek cinsiyetli üremeyi büyük ölçüde imkansız hale getirdiğini vurguladı. Ancak CRISPR adlı gen düzenleme teknolojisi kullanılarak farelerin DNA’sındaki baskılama anormalliklerini önlemeyi başardılar. Araştırmacılar, ilk babanın sperminden elde edilen kök hücreleri düzenleyerek, genetik kodun belirli bölümlerini değiştirdi. Daha sonra bu genetiği değiştirilmiş hücreler ikinci babadan gelen spermle birleştirildi ve sağlıklı gelişme ihtimali yüksek embriyolar elde edildi.