PlumeMag’in kurucusu Bihter Ayyıldız’ın “Yerel kalkınırsa değer katlanır” sloganıyla 2022 yılında hayata geçirdiği Green Up Meetings konferans serisinin altıncı edisyonu, “Kamusal Sürdürülebilirlik için Kültür Sanat ve Müşterekler” temasıyla, 19 Şubat 2025 Çarşamba günü, İPA Kampüs Florya’da gerçekleşti. İBB, İstanbul Planlama Ajansı ev sahipliği ve iş birliğinde, PlumeMag ve Local Makers paydaşlığında, Onarım Atölyesi içerik danışmanlığında hazırlanan zirve, Anadolu’da tam göçebe yaşam ve üretim pratiğine sahip Sarıkeçililer’in topluluk temelli sosyal işletmesi Geççi ve Kale Grubu sponsorluğunda hayata geçti.

Görsel ve yazılı dili Green Up Meetings’in daimî destekçisi Lörn imzası taşıyan, iletişim destekçisi Zarakol ve medya destekçisi Bundle olan konferansta kamusal alanlarda kültür ve sanatın geleceği üzerine 10 oturum yer aldı. Kamusal alanların korunması ve yeni ekonomide müştereklerin rolünden, kültür-sanatın kamusal yaşamı nasıl şekillendirdiğine kadar birçok önemli başlığın yer aldığı oturumlara, yerel markalardan oluşan Local Makers çarşısı eşlik etti.

3pmetrics’ten karbon ayak izini ölçümü

Etkinliğin karbon ayak izi ölçümünü 3pmetrics tarafından yapıldı. Bu rapor, etkinliğinin Elektrik Tüketimi, Doğalgaz Tüketimi, Satın Alma, Catering, Etkinlik Amaçlı Ulaşım ve Konaklama faaliyetlerinden kaynaklı karbon ayak izi analizini aporlamayı amaçlıyor. Raporda kullanılan hesaplamalar GHG Protocol’ün belirlediği yöntemlere göre yapıldı. Raporlama yaklaşımında ise ISO 14064-1:2018 standardı baz alındı. Hesaplamalar, toplam karbon ayak izinin yanı sıra kategori/faaliyet bazlı karbon ayak izi olarak da ayrıca raporlandı.

Green Up Meetings No.6 “Kamusal Sürdürülebilirlik için Kültür & Sanat ve Müşterekler” etkinliğinin, etkinlik amaçlı ulaşım, konaklama, catering hizmeti, doğalgaz tüketimi, elektrik tüketimi ve satın almalar kaynaklı toplam karbon ayak izi 558,2 kg CO2e olarak hesaplandı. Majör emisyon kaynakları %74,8 oran ve %17,3 oran ile Ulaşım ve Konaklama oluşturdu. Toplam karbon ayak izi 300 katılımcıya oranlandığında katılımcı başına emisyon yoğunluğu 2,2 kg CO2e olarak ölçüldü.

*Karbon ayak izi; bir etkinlik, ürün veya hizmet gibi antropojenik faaliyetler sebebiyle atmosfere salınan sera gazı emisyonlarının karbondioksit eşdeğer (CO2e) olarak ifade edilmesidir.

Konuşmalardan Öne Çıkanlar

Açılış Konuşması
Buğra Gökce / İstanbul Planlama Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı

Etkinliğe ev sahipliği yapan İstanbul Planlama Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Buğra Gökce, bundan 3 sene “Yerel Kalkınırsa Değer Katlanır” sloganıyla yola çıkan Green Up Meetings ekosisteminin paydaşı olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. İstanbul Planlama Ajansı’nın kamuya kazandırılmasının hikayesini anlatan Gökce, “En önemli müştereğimiz, ortak değerimiz hepimizin hak ve onurunun güvencesi olan Cumhuriyet ve hukuktur” diyerek sözlerini noktaladı.

Açılış Konuşması
Bihter Ayyıldız / Green Up Meetings Kurucu & PlumeMag GYY

2020’de kurulan ve Türkiye’de sürdürülebilirlik ve kültür&sanat’ı bir araya getiren PlumeMag’in bir etkinliği olan Green Up Meetings’in, yerel değerleri, üretimi ve sanatı destekleyen konferans serilerinin amacına yönelik şunları söyledi: ‘’Amacımız farklı görüşleri bu platformda tartışmaya açarak etkileşimli bir diyalog ortamı oluşturmak. Söz söylemek kadar dinlemeyi de önceliklendirdiğimiz eleştirel düşünce temelli tartışmalara alan açmak ve ortak aklın gününü kullanarak yapıcı çözümlere ulaşmak.”

Açılış Konuşması
Yağmur Çoban / Local Makers Kurucu

“Local Makers olarak, Green Up Meetings’in ana paydaşı olmaktan büyük bir mutluluk duyuyoruz. Ancak burada olmamız sadece bir ortaklık değil, aynı zamanda bir inancın, bir mücadelenin ve bir çağrının parçası. Müşterekler, sadece bir kavram değil, yaşamın ta kendisi. Su, toprak, hava, diller, kültürler… Bunlar, bizden önce vardı, bizden sonra da var olacak. Müşterekler, hepimizin sorumluluğunda ve hepimizin geleceği için korunmalı.”

Açılış Konuşması
Ekin Al / Onarım Atölyesi Kurucu

Bugün müştereklerin ekonomisi bir yıkım ekonomisine dönüştü. Tüm özellikleriyle coğrafyaları kaybediyoruz ve kamusallığın azaldığı bir dönemde daha da ötesini işaret eden müşterekler yok oluyor. Şehirler sadece neoliberal pratiklerle var olmaya izin verirken bizi birleştiren müşterekler nerede? Bugün yaşadığımız krizler temelinde bir müşterekler krizi. Bize ait olan bize ait olması gereken alanlar ve kavramlar bir bir yok olurken yeni bir ekonomi hareketine yeni bir müşterek ekonomisi tasarımına ihtiyacımız var.

Panel : Mimari ve Kentsel Tasarım Açısından Müşterekler 
Moderatör: Büşra Topaktaş / Mimar / İstanbul Planlama Ajansı
Mina Öner/ Mimar, Herkes İçin Mimarlık Derneği
Melike Durmaz Ekenler  / Şehir Plancısı, Bağımsız Araştırmacı
Onur Atay / Mimar, Urban.koop Kurucu Ortak

“Müşterekler, yalnızca ortak kullanılan mekânlar ya da paylaşılan kaynaklar değil, toplumun birlikte karar alarak inşa ettiği ve yaşattığı değerlerdir. Ancak bir müşterek, onu sahiplenen ve sürdüren bir topluluk olmadan varlığını sürdüremez. Bu noktada, mimari ve kentsel tasarımın rolü, müşterekleri sadece fiziksel alanlar olarak görmekten öte, onların korunmasını ve büyütülmesini mümkün kılan sosyal mekanizmalar yaratmaktır. Farklı fikirlerin bir arada var olabilmesi, müştereklerin sürdürülebilirliği için bir zorunluluk mu? Bu soruya verilecek yanıt, kentlerin nasıl daha kapsayıcı ve müşterek bir yapıya dönüşebileceğinin de ipuçlarını taşıyor.”

Keynote: Müşterek Ekonomisi 
Ekin Al / Onarım Atölyesi Kurucu

‘’Müşterekleri kaybetmek, sadece doğayı değil, birlikte yaşama kültürümüzü de kaybetmek demek. Peki, yeni bir müşterekler ekonomisi mümkün mü? Müşterekler, sadece doğal varlıklar değil; kentlerimiz, kültürel hafızamız ve toplumsal dayanışmamızdır. Ancak büyüme odaklı ekonomi ve finansallaşma, müşterekleri tahrip ederek yıkım ekonomisine dönüştürdü. Ormanlar, kıyılar, sular yok oluyor. Meydanlar, parklar, sinemalar, kamusal alanlar elimizden kayıyor. Kadınlar, çocuklar ve dezavantajlı topluluklar kent içinde görünmez hale geliyor.’’

Keynote: Müştereklerde Yoksulluk  
Dr. Önder Uçar / Derin Yoksulluk Ağı Araştırma ve Savunu Koordinatörü

“Müşterekler herkesin ortak hakkı olsa da, yoksulluk ve yerinden edilme bu hakkı adaletsiz bir şekilde dağıtıyor” diyerek konuşmasına başlayan Dr. Önder Uçar kent merkezlerindeki müştereklerin belirli gruplar için erişilebilirken, yoksullar ve dezavantajlı toplulukların en uzak çeperlere itildiğine dikkat çekti. “Sadece ışıklarda beklerken cam silmeye gelen birisiyle olduğu gibi çok kısa anlarda karşılaştığımız yoksulluğu temsil eden kişilerin müşterekler konu olunca görünmez olduğuna” değindi, derin yoksulluğa dair, bir ailede 5 kişinin numara bağımsız aynı ayakkabıyı paylaşması gibi çarpıcı veriler paylaştı.

Panel: Kamusal Alanda bir müşterek: Kültür Sanat ve Yerel Yönetim
Moderatör: Bihter Ayyıldız
Oktay Kargül / İPA Genel Müdürü
Murat Abbas / Kültür A.Ş. Genel Müdürü

IPA Genel Müdürü Oktay Kargül ve İBB Kültür AŞ Genel Müdürü Murat Abbas’ın Bihter Ayyıldız’ın sorularını yanıtladığı panelde İstanbul’un ortak hafızasını, sokaklarını, meydanlarını ve kültürel mirasını birer müşterek olarak ele alarak, kentin herkes için erişilebilir, üretken ve yaşayan bir alan olması gerektiği konuşuldu. Panel bu 3 soru üzerinden şekillendi : İstanbul’a ait müşterekler neler? Kültür ve sanat, kamusal alanı nasıl dönüştürüyor? Yerel yönetimler, müşterekleri nasıl koruyabilir ve büyütebilir?

Panel : Sofranın Müşterekliği
Moderatör: Yağmur Çoban / Local Makers Kurucu
Yaren Çaprar / Dafni Ateşbaşı Kurucu Şef
Oğuzhan Çoban / Çoban

Sofralar, sadece yemek yediğimiz yerler değil, kültürel hafızayı taşıyan, toplulukları bir araya getiren ve müşterekleri inşa eden alanlardır. Panelde, farklı coğrafyaların ve geleneklerin sofralara nasıl yansıdığını tartışıldı. 6 Şubat depreminden sonra sahada uzun süre aktif bir şekilde rol alan Oğuzhan Çoban ve Yaren Çarpar, bölgedeki felaketi yaşayan insanların yüzünde gülümseme görebildikleri yegane anların sofrada olduğuna dair ifadeleri, hayatın sofrayla kurulduğuna dair fikirlerimizi pekiştirdi.

Panel: Kültür ve Müşterekleşme
Moderatör: Bihter Ayyıldız / Green Up Meetings & PlumeMag Kurucu – GYY
Özlem Ece / İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü
Doç. Dr. Ulaş Bayraktar / Kültürhane Kurucu Ortak
Deniz Ova / Salt Genel Müdür

“Kültür ve Müşterekleşme” başlığının yol göstericiliğinde, üretim ve paylaşıma yeni alanlar açan, akademik direniş ve bir araya gelme mekanı Kültürhane’nin kurucularından Doç. Dr. Ulaş Bayraktar ile ziyaretçi ve kullanıcılarına özgür bir karşılama, araştırma ve ifade alanı sunan kültür kurumu Salt’ın Genel Müdürü Deniz Ova yarı kamusal alanlarla yerel yönetimimlerin kesişim noktalarına dair güncel pratiklerden örnekler verdi.

İKSV Kültür Politikaları Çalışma Direktörü Özlem Ece ise, Unesco Türkiye genelinde kültür-sanat alanında çalışan sivil toplum kuruluşları ile belediyeler arasındaki diyaloğu ve işbirliklerini, ortak projeler yoluyla geliştirmeyi; kapsayıcı, katılımcı kültür politikalarının oluşturulmasını teşvik etmeyi amaçlayan “Ortaklaşa” projesinin çıktılarını paylaştı.

Keynote: Kültür&Sanat ve İletişim 
Murat Göllü / Kurumsal İletişimciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı / BReady Kurucu

“İletişim, kamusal algıyı oluşturabilecek, şekillendirebilecek ve yönlendirebilecek muazzam bir güç. Kültür ve sanat ise, bu gücün en derin ve dönüştürücü formlarını oluşturur. Kurumların, toplum adına eleştirel düşüncenin, sorgulamanın, yaratıcılığın en önemli öğreticisi olan kültür ve sanatı dert edinmesi, onun sürdürülebilir gelecekteki rolünü sahiplenmesi ve yalnızca bir destekçi değil, bu sürecin aktif bir parçası olması çok kıymetli. Bu sayede kurumun katkısı gerçek anlamda müşterek hale gelir ve toplumsal dönüşümde etkili bir rol oynar.”

Panel: ‘Müşterekleştirme için Kamusal Sanat’ 
Moderatör: Gizem Gezenoğlu / Fermente Kurucu
Prof.Dr.Asu Aksoy / Sanat-Kültür Yönetimi Emekli Öğretim Üyesi
Deniz Erbaş / Çanakkale Bienali Yönetici Küratörü ve Eş-Direktörü
Simge Abay / Kale Grubu Kurumsal İletişim ve Etki Yatırımları Dir.

Etkinliğin sponsorlarından Kale Grubu’nun, kurumsal destekçisi olduğu 9’uncu Çanakkale Bienali kapsamında kentlerin kamusal alanlarına yüksek sanatsal nitelikte eserler kazandırılmasını desteklemek amacıyla 19-20 Ekim tarihlerinde, Kale Tasarım ve Sanat Merkezi’nin (KTSM) yürütücülüğünde düzenlediği ‘Kamusal Alanda Sanat’ çalıştay raporundan veriler paylaşıldı.

Kale Grubu, sanatın toplumsal yaşamın içerisine nüfuz etmesini sağlayacak, bu yolla çoğulcu, katılıma açık, farklı deneyim ve fikirlerin özgürce ifade alanı bulduğu kentsel mekanlar oluşturulmasına katkı vermeyi amaçlıyor.

Bu vizyon etrafında farklı paydaşların bir araya gelmesiyle, katılımcı ve etkileşime açık bir model için çıkarılan yol haritasının 4 ana başlığı olan mekan, aktör, kavram ve yöntem panelin ana hatlarını oluşturdu.

Keynote: “Bizi Buluşturan Mekanlar” 
Beril Sarıaltun / Kreşendo Kurucu Direktörü 

Kreşendo’nun “Bizi Buluşturan Mekanlar” projesinden bahsetti. Konuşmasında Oakland’ın Kültürel Kalkınma Planı’ndan ilham alarak, kültür politikalarının nasıl bir şehri dönüştürebileceğini ele aldı. Ve Oakland’ın yaptığı gibi bizim de kültürel planlamayı kent yaşamının ayrılmaz bir parçası olarak görüp mekanları yalnızca fiziksel yapılar olarak değil, insanları bir araya getiren ve topluluk bilinci oluşturan canlı organizmalar olarak nasıl değerlendirebileceğimizi vakalar üzerinden anlattı.