Çağdaş Sanatı Destekleme Girişimi, SAHA Sürdürülebilirlik Fonu ile Türkiye genelinde bağımsız sanat inisiyatiflerine verdiği desteği açık çağrıyla sürdürüyor. SAHA’nın 2024 boyunca destekleyeceği inisiyatifler, A4, Alan Antakya, Darağaç, Fırın, Kırık, Loading, Mahsul Projesi, Manifold, Nesin İstasyon, Sub olarak belirlendi. SAHA, yıl sonuna dek 10 inisiyatife 1.000.000 TL (yaklaşık 35.000 EUR) net ve karşılıksız fonu eşit paylaştırmanın yanı sıra iki yıldan beri SAHA Sürdürülebilirlik Fonu sağladığı Mersin’deki Kültürhane’ye desteğinin kapsamını genişletti.
Kâr amacı gütmeyen sanat inisiyatiflerinin gelişimine katkıda bulunarak halka açık program ve etkinliklerini teşvik etmek amacıyla oluşturulan fonla bugüne dek 37 farklı inisiyatif, SAHA’dan en az bir yıl olmak üzere program bütçelerine katkı ve kapasite geliştirme desteği aldı. Eylül ayında yapılan açık çağrıya gelen başvurular, SAHA’nın proje ve etkinlik ekibi tarafından değerlendirildikten sonra SAHA Yönetim Kurulu’nda derneğin misyon ve faaliyet alanlarına göre öncelikli olarak düzenledi. SAHA Sürdürülebilirlik Fonu, bu kez Adana, Çanakkale, Diyarbakır, Eskişehir, Hatay, İstanbul, İzmir ve Mersin kentlerinden 11 farklı inisiyatife fon sağlıyor. 
SAHA, 6 Şubat depremleri sonrası fikir ve bilgi alışverişi için İstanbul’da düzenlediği açık forumla bölgede yaşayan veya bölgeye giden sanatçı ve sanat inisiyatiflerini bir araya getirmişti. Forumda ortaya çıkan öneriler dahilinde bu yılki SAHA Sürdürülebilirlik Fonu’nu öncelikli olarak deprem bölgesinde faaliyette olan veya deprem sonrası ihtiyaçlara yönelik program yapmayı amaçlayan sanat inisiyatiflerine ve SAHA’nın uluslararası ortaklarıyla birlikte yürüttüğü World Weather Network (Dünya Hava Durumu Ağı) bağlamında iklim ve ekoloji alanına yönlendirmeyi hedefledi. Kültürhane, kültür sanat etkinlikleri yoluyla özgün çoğulcu bir topluluk yaratma çabasını mahalle ölçeğinde yeni bir kültür mecrasına taşıyor. Kullanılmış ticari konteynırlar kullanılarak inşa edilen yeni alan çok amaçlı salonu, tamir, sanat ve çocuk atölyeleri, eşya kütüphanesi ve temel yaşam imkanları içerecek. Farklı kesimlerin buluşabileceği etkinliklere ev sahipliği yaparak bir topluluk oluşturma iddiasının yanı sıra mevcut topluluk ve örgütlerin toplantı ve etkinliklerini yapma imkânı sunacak mekân özellikle deprem sonrasında Mersin’in kazandığı stratejik önemin ışığında afet bölgesinde çalışma yürüten kişi ve kurumlara lojistik destek sunacak, Mersin’e sığınan depremzedelerin rehabilitasyonuna katkı sağlayacak.
SAHA Sürdürülebilirlik Fonu’ndan 2024 yılı boyunca yararlanan inisiyatifler:
SAHA ve SAHA Sürdürülebilirlik Fonu hakkında
SAHA Derneği, Türkiye’den görsel sanatlar alanında çalışan sanatçı, küratör ve yazarların üretim ve gelişim ortamlarını desteklemek, uluslararası sanat kurumları ve ağları ile etkileşimlerini artırmak amacı ile kuruldu. SAHA, 2011 yılından beri 600 sanatçı, küratör, yazar ve sanat inisiyatifine 46 farklı ülkede ve kâr amacı gütmeyen yaklaşık 220 sanat kurumundaki yeni eser, kitap ve projeleri için destek oldu. SAHA Sürdürülebilirlik Fonu, 2015’te 5533, Pasaj ve Torun; 2016’da Apartman Projesi, BAS, m-est, Torun ve Videoist; 2017’de Corridor Project Space, MARS, Orta Format, Space Debris ve TOZ Artist Run Space; 2018’de Loading, MARS, OJ, Orta Format ve Tasarım Bakkalı tarafından kullanıldı. SAHA, 2018 sonunda fonun kapsamını ve ölçeğini genişleterek 5 farklı kentte faaliyet gösteren AVTO, Hayy Açık Alan, Loading, NOKS, Performistanbul, sub ve Torun’a kaynak sağladı. 2020’de A4 Açık Sanat Alanı, AVTO, Eldem Sanat Alanı, Karantina, Loading, Orta Format, Performistanbul ve sub’a; 2021’de 5533, Are Projects, AVTO, Çözümsel Sanat Topluluğu, Darağaç, Kendine Ait Bir Oda, Loading, NOKS, Orta Format, Performistanbul ve Senkron’a fon verdi. SAHA, ayrıca üretim süreci Covid-19 pandemisinden olumsuz etkilenen projelerini tamamlamak ya da bu dönemde ortaya çıkan konu ve sorunları ele almak isteyen sanatçı ve kolektiflere destek olmak üzere oluşturduğu SAHA Sürdürülebilirlik Fonu: Covid-19 kapsamında 21 farklı sanat projesine ayrıca kaynak sağladı. 2022 yılı boyunca ise A4 Açık Sanat Alanı, Altatölye, Arazi, Çıplak Ayaklar Kumpanyası, Darağaç, KIRIK, KOLİ Art Space, Kültürhane, Loading, m-est.org, Monitor ve Sub, SAHA Sürdürülebilirlik Fonu’ndan yararlandı. 2023 yılına özel olarak kapsamı genişletilen SAHA Sürdürülebilirlik Fonu, Garp Sessions, Loading, Merkezkaç, Kültürhane, Çıplak Ayaklar Kumpanyası, Performistanbul, Monitor, Nesin İstasyon inisiyatiflerinin yanı sıra 8 bağımsız yayın projesine destek verdi.
A4 Atölye (Diyarbakır)
Diyarbakır’daki gençlerin sahip olduğu üretken potansiyeli desteklemek, onlara yeni imkânlar yaratmak ve tecrübe kazandırmak amacıyla kurulan A4 Açık Sanat Alanı, alternatif sanat pratiklerine yer açan, disiplinlerarası hareket alanının teşvik edildiği, çok işlevli bir sanat mekânıdır. Deneysel, araştırmacı sanat pratiklerine daha fazla yer veren, Diyarbakır’ın uluslararası alandaki sanatsal farkındalığına katkı sağlayacağı, misafir sanatçı programları uygulayacağı bir vizyona sahip olmayı hedefliyor. Atölye çalışmaları, sanatçı pratiklerinin geliştirilmesi, seminerler, söyleşiler ve yerelde yaşayan sanatçılara açık sanat atölyesi olarak mekân desteği sağlamaktadır.
Alan Antakya (Hatay)
6 Şubat depreminden sonra bölgede faaliyet gösteren çağdaş̧ dans ve performans sanatçıları Didem Koban ve Süleyman Demirkol tarafından oluşturulan sivil inisiyatiftir. Deprem sonrası gönüllü̈ olarak Haziran- Ağustos aylarında haftada iki gün Antakya ve İskenderun bölgelerinde çocuk, gençlerle bir araya gelerek dans ve hareket çalışmaları gerçekleştirdi. Deprem sonrası bölgede olan bireylerin yaşadığı travmaları dans ve hareket aracılığıyla bedenen ve ruhen minimuma indirmeyi, çocuk, genç̧, yetişkin bireylerle haftanın belirli günleri bir araya gelerek dans ve hareket atölyeleri düzenleyip, 2024 yılı boyunca atölye çalışmalarını sürdürmeyi hedefliyor.
Darağaç (İzmir)
Darağaç, İzmir Umurbey Mahallesi içinde kâr amacı gütmeyen bir sanat kolektifi ve yeni iletişim stratejilerinin deneyimlendiği bir açık alandır. Umurbey Mahallesi, eski adıyla Darağaç, Alsancak Stadyumu ile Halkapınar arasında kalan, geçmişte endüstriyel bir bölge olarak kullanılan, günümüzde de küçük sanayi bölgesi ve sanatçı atölyelerini barındıran bir yerleşime sahiptir. Darağaç aynı zamanda mahalleye gidip gelen, orada yaşayan ve üreten sanatçıların arasındaki yoğun diyalog ve tartışma ortamıyla gelişip olgunlaşmış bir sergiler bütününün de adıdır. Darağaç’ın temel hedefi İzmir’de henüz olgunlaşamamış galerilerden, yeni açılan sanatçı atölyelerinden ve sergilenebilecek mekanların eksikliklerinden dolayı genç sanatçıların işlerini gösterebilecekleri bir alana veya ortak bir söyleme dönüşmektir.
Fırın (Eskişehir)
2019 yılında Eskişehir’de kurulan Eldem Sanat Alanı, disiplinler arası sanat çalışmalarını ve küratoryal uygulamaları teşvik eden, kâr amacı gütmeyen bir çağdaş sanat inisiyatifidir. Eskişehir’in Tarihi Odunpazarı Evleri Bölgesi’nde yer alan iki mekânında, karma ve kişisel sergiler, yerleştirmeler, seminerler, sanatçı konuşmaları, atölye çalışmaları, gösterimler ve performanslar gibi bir dizi içeriği kapsayan özenle kurgulanmış bir seçki sunmaktadır.
KIRIK (İstanbul)
KIRIK, Türkiye ve benzer coğrafyalarda arada kalan konu, kişi ve topluluklar için araştırma odaklı, katılımcı ve eleştirel bir inisiyatiftir. KIRIK kelimesini garip ve eğreti olanı, kuir, renk nüansı, fay kırığı gibi anlamları kapsadığı ve kucakladığı için kendimize isim olarak seçilmiştir. KIRIK, ilk yılında dayanışmanın radikal anlamlarına odaklanan bir konuşma serisi düzenledi. 2022 yılında ekolojik kriz, sömürgecilik ve siyasi şiddet ile suç, soykırım ve hesap verebilirlik konularının karmaşık yapısına odaklanan filmlerden oluşan gösterim programları ve konuşmalar gerçekleştirdi. 2023-2024 senesinin konuşma ve buluşma programlarının odaklarını yakın coğrafyadaki yaptırım ve boykot tartışmaları, kültürel hegemonya ve kültürel kamplaşma konuları oluşturuyor.
Loading (Diyarbakır)
Güncel sanatın içinde kendi tavrıyla var olacağı bir oluşum başlatmak isteğiyle yola çıkan Loading Bağımsız Sanat Mekânı yerleşik bir yapının parçası olmak yerine, var olan sanat ortamından beslenen aynı zamanda kendi söylemini geliştirip bu ortama yeni bir görüş alanı sunan bağımsız bir yapı olarak 2017 yılından bu yana faaliyet gösteriyor.
Loading, çalışmalarını üretmek, deneyimlemek, sergilemek, tartışmak ve kendi süreçlerini kolektif olarak şekillendirmek isteyen sanatçılara yönelik açık bir mekandır. Bu bağlamda, yaratıcı alanlarda, ticari kaygılara ve kısıtlamalara bağlı kalmaksızın, atölyeler, sanatçı ve küratör söyleşileri, video ve film gösterimleri, sergiler ve mekansal deneyler üzerinden diyaloğu ve etkileşimi destekleyen, katılımcı ve süreç odaklı çalışmayı destekle ve uluslararası sanat kurumlarıyla işbirliğine açık bir sanat politikasına önem vermektedir.
Mahsul Projesi (Adana, Mersin, İzmir)
Mahsul, 2021 yılında Akdeniz kıyılarındaki delta ovalarında kırsal modernleşmenin mahsullerini araştırmak, belgelemek ve anlatmak üzere oluşmuş ekoloji ve sanat alanlarını kesiştiren küratoryal bir inisiyatif. Etkileri giderek ivme ve boyut kazanan çevresel dönüşümü Mahsul Geç Osmanlı’dan Erken Cumhuriyet’e modern ulus devleti idealine hizmet eden tarımsal kalkınma planıyla ilişkilendiriyor. Kurutulan bataklıklar, değişen arazi kanunları, iskan çalışmaları, mahsul deneyleri, pamuk kolonileri, yeni demiryolu hatları, fabrikalar, maden ocakları, baraj ve enerji santralleri gibi çeşitli müdahaleleri çok türlü süreçler olarak okumaya açıyor. Akdeniz kıyılarında mahsul peyzajları oluşurken kaybolan ekolojiyi, kadim bilgiyi ve toplulukları hatırlatıyor.
Manifold (çevrimiçi)
2016 yılında yayın hayatına başlayan Manifold, öncelikle gönüllü katılımcılarıyla var olan çevrimiçi bir kültür eleştirisi dergisi. Çevrimiçi olması aynı zamanda podcast ve video prodüksiyonunu da içerecek şekilde genişletmiştir. Basılı kitap yayıncılığı pratiği ise Manifold’da biriken özgün içeriğin Manifold’dan bağımsız olarak, farklı bir editoryal yaklaşımla hayata geçmesini hedefliyor. Manifold’un yayıncılık programı kapsamında söyleşiler, sergiler ve atölye çalışmaları da düzenleniyor. Manifold, kâr amacı gütmeyen ve tamamen kolektif bir üretimin ürünü olan bir projedir. Editörleri, iştirakçileri, bağışçıları ve destekçilerinin özverili çalışmalarıyla ayakta durmaktadır. 10 Ekim 2023 tarihi itibariyle veri tabanında 2.432 adet içerik bulunan çevrimiçi derginin beş yüze yakın iştirakçisi ve aylık ortalama 25.000 tekil okuyucusu bulunmaktadır.
Nesin İstasyon (İzmir)
Nesin İstasyon, 15 yıldır varlığını sürdüren bir alternatif eğitim kurumu olan Nesin Köyleri’nin geçmiş programlarının katılımcıları ve gönüllülerinden oluşan bir grubun zaman içinde bir araya gelerek, buradaki programların sürdürülebilirliğini, daha geniş kitlelere ücretsiz olarak erişimini ve kolektif iş ve zihin gücü ile dönüşümünü beraberce düşünmek ve desteklemek üzere oluşan bağımsız, hibrit bir inisiyatiftir. Nesin İstasyon, genç sanatçıların ve sanatçı adaylarının “Köy” edindikleri biricik deneyimleri önemser. Bu deneyimlerin açtığı düşünsel alanın ve fiziksel mekân üzerinden kurulan aidiyetin, bağın sanatsal üretim faaliyetlerine dönüşmesini teşvik eder. Bu çatı altında buluşan tüm aktörlerin Köy’ün yarattığı kültürü ve akademik bilgiyi daha geniş kitlelere yaymak ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla yeni iş birliklerine ve üretim süreçlerine dahil olmak üzere projeler üretir. Fikir ve projelerini hayata geçirmek üzere gençleri güçlendirmek üzere çalışmalar gerçekleştirir ve en önemlisi Nesin Sanat Köyü’nün programlarını ücretsiz olarak kamuya ulaştırmak üzere iş birlikleri kurar.
sub (Çanakkale)
Sub, Çanakkale’de çok kültürlü bir mahallede, yan binaların duvarlarına örülmüş kolon ve kirişler üzerine inşa edilmiş bir çatı ile mekanlaşarak Nisan 2017 itibariyle fonksiyon kazanmaya başladı. 2020 itibariyle Çanakkale ve çevresine dair ekolojik kavramları hafıza üzerinden disiplinler-ötesi bir yaklaşımla ele alan, işbirliği temelli projesi ile hareket alan oluşum, bugün hız kazanan değişim üzerine düşünürken yarının olasılıklarına bir alan açmanın acilliyetiyle, coğrafi-öznenin hafızasını ekolojik varlık ve süreçlerle olan ilişkileri bağlamında dönüştüren alternatif anlatılar yaratmaya odaklanıyor. Yapısal ve mekansal olarak süreğen bir dönüşüm halinde olarak ortak üretim, ikamet ve sergileme alanı olarak özgür ifadeyi destekleyen güvenli bir alan yaratmayı amaçlar. Araştırma bazlı pratikleri destekler ve sanatın toplumsal dolaşımında yeni kanallar keşfetmeyi amaçlayan sanatçı, araştırmacı ve katılımcılarla işbirliği yaparak temasa açık, şeffaf bir yapılanma öneriyor.
